Birinchi avtomobilni qanday tanlash kerak?

Maqolada asosiy savollarga javob beramiz: yangi haydovchi qanday mashinani tanlashi kerak, uni saqlash xarajatlarini qanday to‘g‘ri hisoblash mumkin va xarid qilishda nimalarga e’tibor qaratish lozim.

Birinchi avtomobilni sotib olish inson hayotidagi hayajonli qadamdir. Qulay, foydali va byudjetga mos keladigan mashina topish istagi paydo bo‘ladi.

Yangi mashinaning afzalliklari

• Kuzov, barcha qismlar va agregatlar zavod holatida, ya’ni ilgari boshqa haydovchilar tomonidan foydalanilmagan.
• Zavod kafolati avtomobildagi tizim va qurilmalar buzilgan taqdirda ta’mirlash xarajatlaridan ozod qiladi. To‘g‘ri, ba’zida avtomobil ishlab chiqaruvchi nosozlikni tuzatishi yoki masalan, yong‘in sodir bo‘lganda avtomobilni almashtirishi uchun sudlashishga to‘g‘ri keladi.
• Zamonaviy xavfsizlik tizimlari: havo yostiqlari, ABS, ESP, avtotormoz tizimi - bularning barchasi haydovchini himoya qiladi.
• Bank krediti yoki avtosalondan bo‘lib to‘lash - agar qo‘lingizda xarid uchun to‘liq mablag‘ bo‘lmasa, bu juda qulay. Ammo kredit muddati qanchalik uzoq bo‘lsa, mashina shunchalik qimmatga tushadi - ortiqcha to‘lovlar ko‘payadi.

Nima uchun haydalgan mashina - oqilona tanlov

• Narx arzonroq - o‘n millionlab so‘m tejash mumkin, aksariyat hollarda savdolashish ham maqsadga muvofiq.
• Yuqori toifadagi avtomobilni yangi hamyonbop segmentidagi avtomobil narxida sotib olish mumkin.
• Tanlov ko‘proq - ikkilamchi bozordagi avtomobillarni darhol olish mumkin, salonda shartnomalar va zavodda avtomobil ishlab chiqarilishini kutilmaydi.

Nafaqat mashina narxini, balki quyidagilarni ham hisobga olish muhim:

• Avtomobil narxi - umumiy byudjetning taxminan 60 foizi.
• Qayta rasmiylashtirish va sug‘urtalash - xariddan keyingi majburiy xarajatlar.
• Yoqilg‘i - oyiga o‘rtacha 1 300 000 so‘m.
• Xizmat ko‘rsatish - yiliga avtomobil, ayniqsa, ishlatilgan avtomobil narxining 10 foizidan 15 foizigacha, shuningdek, qo‘shimcha uskunalar va aksessuarlar (signalizatsiya, kameralar, antiradar, gilamchalar va boshqalar) o‘rnatish.
• Avtoturargoh va yuvish - oyiga 400 000 so‘mdan.

• AKPP yoki avtomat - yangi haydovchilar uchun eng yaxshi variant. Shahar tirbandliklarida qulay, shuning uchun stress kamroq. O‘zbekistonda bugungi kunda variatorlar ham, robotlar ham avtomatik karobka deb ataladi. Transmissiyalar texnik jihatdan har xil, lekin haydovchi uchun hamma narsani elektronika bajaradi.
• MKPP yoki mexanika - bu mexanik karobka bo‘lib, unda haydovchining o‘zi ilashish muftasi pedali va richag orqali transmissiyani boshqaradi. MKPPli mashinalar arzonroq, ularni ta’mirlash osonroq, ammo yangi haydovchi uchun qiyinroq, ayniqsa shaharda.

• 1 litrdan 1,6 litrgacha bo‘lgan hajm - avtomobilga, uning xatti-harakatiga va tezligiga yo‘l-transport hodisasiga tushib qolish xavfini oshirmasdan ko‘nikish uchun ideal boshlang‘ich hajm. Katta hajmli dvigatellar dinamikroq bo‘ladi.
• Atmosferlik dvigatel -  turbo dvigateliga qaraganda ishonchliroq, ammo yoqilg‘i sarfi yuqori va quvvati pastroq. Lekin propan yoki metanga qayta jihozlash uchun mos keladi.
• Turbinali - tejamkorroq, atmosferlikka qaraganda kuchliroq, ammo 95-benzin va sifatli xizmat ko‘rsatishni talab qiladi. Gazda ishlash uchun mos emas.

Chevrolet Cobalt
Afzalliklari: oddiy, ishonchli, katta yukxonaga ega keng avtomobil. Ehtiyot qismlar GMning boshqa har qanday avtomobili kabi O‘zbekistonning istalgan shahrida mavjud. Yuqori yo‘l oralig‘i, ya’ni yomon yo‘lda bamperni bordyurga urib sindirish yoki pastki dvigatelni shikastlash xavfi pastroq.

Kamchiliklari: dvigatel harorati ko‘rsatkichi yo‘q — dvigatelning qizib ketish xavfi mavjud. Orqa oynadan yomon ko‘rinish — to‘xtash joyini qulaylashtirish uchun kamerani darhol o‘rnatgan ma’qul. Model Xitoy analoglari fonida sezilarli darajada eskirgan.

Chevrolet Onix
Afzalliklari: neytral dizaynli ixcham sedan va sig‘imli yukxona. Turbinali dvigatel dinamikasi yaxshi — mashina chaqqon!

Kamchiliklari: salon bezak qismlarining sifati past va qulayligi o‘rtacha. Turbomotor sifatli AI-95 benzini va yaxshi moyni o‘z vaqtida almashtirish talab qiladi.

BYD Seagull
Afzalliklari: e’tiborni tortadigan dizaynli ixcham xetchbek. Shahar uchun ideal — to‘xtash joyi topish oson. Bu elektromobil, shuning uchun sifatsiz yoqilg‘i quyish yoki qishda yoqilg‘i tanqisligiga duch kelish xavfi yo‘q.

Kamchiliklari: o‘lchamlari tufayli katta oila uchun mos kelmaydi. Zavod ma’lumotlariga ko‘ra, 405 km yurish masofasiga ega, ammo amalda taxminan 280 km, bu uni shahardan tashqarida ishlatishni cheklaydi.

BYD e2
Afzalliklari: BYD Seagulldan kattaroq o‘lchamdagi elektr xetchbek, keng salon va kattaroq yukxona tufayli ko‘proq maqsadlarga mos keladi.

Kamchiliklari: narxi qimmatroq, yurish masofasi ham past — 250-280 km.

Changan BenBen E-Star
Afzalliklari: elektromobil uchun arzon narx, kuzov va salonning yoqimli dizayni.

Kamchiliklari: O‘zbekistonda ishlab chiqaruvchining rasmiy xizmati va kafolati yo‘q. Tor orqa o‘rindiq va kichik yukxona. Kam yurish masofasi.

Chevrolet Spark
Afzalliklari: yangi haydovchilar uchun ideal, ayniqsa avtomat karobka bilan. Ixcham va tejamkor.

Mexanik karobkali versiyasi chaqqonroq, lekin shaharda haydash qiyinroq.
Kamchiliklari: orqa o‘rindiq yo‘lovchilari uchun kam joy va yukxona kichkinaligi.

Chevrolet Matiz
Afzalliklari: eng arzon variant va tajriba orttirish uchun mukammal tanlov, biroq katta oilani tashish uchun mos emas. O‘zbekistonning istalgan joyida ta’mirlash mumkin.

Kamchiliklari: avtomat karobkali versiyalari ishonchli emas, lekin ular sotuvda ham kam uchraydi. Yaxshisi, mexanik karobkaligini olgan ma’qul. O‘rtacha qulaylik, ko‘pincha Matizlar konditsionersiz bo‘ladi. Yukxona bo‘lmasligi mumkin, chunki mashinalarning asosiy qismi ommaviy ravishda gazga o‘tkazilgan — yukxona o‘rnini GBO balloni egallaydi.

BYD Seagull yoki e2
Afzalliklari: narxi avtosalonlardagiga qaraganda arzonroq, ammo holati hali ham yangi elektromobilniki kabi.

Kamchiliklari: agar mashina Xitoy versiyasi bo‘lsa, rasmiy dilerlar xizmat ko‘rsatmaydi va o‘zbek hamda rus tillarini tanlash imkoniyati yo‘q.

Avtomobilni Avtoelon.uz ilovasi yoki saytida topish va sotib olish mumkin. 55 mingta e’lon orasida xususiy importchilar yoki rasmiy salonlarning yangi avtomobillarini, shuningdek, turli did va byudjetga mos avtomobil egalarining shaxsiy mashinalarini topish imkoniyati bor. Ilova sizga uyingiz yoki ofisingizdan chiqmasdan narxlarni taqqoslash, mashinalarning tavsifi va suratlariga asoslanib mos variantlarni tanlash, sotuvchilar bilan bog‘lanish imkonini beradi. Avtoelon.uz saytida ko‘plab avtomobillar butun respublika bo‘ylab avtomobil bozorlaridan to‘g‘ridan-to‘g‘ri joylashtiriladi.

Rasmiy dilerlarda

Yuqori narxlar, zavod kafolati, kreditga xarid qilish imkoniyati, avtomobil va bitimning huquqiy jihatdan tozaligi mavjud. Bu ortiqcha to‘lashga tayyor bo‘lganlar uchun mos, garchi rasmiy dilerlarda yil oxirida va bayramlarda katta chegirmalar bo‘lsa ham.

Xususiy dilerlarda

Avtomobillar, hatto yangilari ham, arzonroq, savdolashish imkoniyati bor, lekin avtomobilni mutaxassis bilan sinchiklab tekshirish muhim. Yurgan masofasi burab kamaytirilgan avtomobil sotib olish xavfi mavjud. Zavod kafolatlari amal qilmaydi.

Avtomobil bozorlarida

Turli yosh va holatdagi avtomobillarning keng tanlovi bor. Har qanday bozordagidek savdolashish mumkin. Ammo asosan dam olish kunlari xarid qilish mumkin, ko‘plab qayta sotuvchilar va masofasi kamaytirilgan yoki avariyadan keyin tiklangan mashinalar uchraydi. Shuning uchun avtomobilni ham texnik xizmat ko‘rsatish daftarchasi, ham uning yuridik tozaligini sinchkovlik bilan tekshirish muhim.

Avtomobilni tekshirish - asosiy bosqich, ayniqsa bu sizning birinchi mashinangiz bo‘lsa. Quyidagilarga e’tibor qaratish lozim:

Kuzov - ezilgan, shilingan, zanglagan joylar

Shilingan va singan joylar ishlatilgan avtomobil uchun oddiy holat, ammo ular ko‘p bo‘lsa, narxni tushirish uchun sabab bo‘ladi. Zang, ayniqsa poroglar, g‘ildirak ravoqlari va taglikda xavfli. Yuzaki zang unchalik qo‘rqinchilik emas, ammo teshib o‘tgan zang qimmatga tushadigan ta’mirlashni talab qiladi.Bo‘yoq yoki shpaklyovka izlari ilgari sodir bo‘lgan yo‘l-transport hodisasidan dalolat berishi mumkin. Kuzov elementlari orasidagi tirqishlarni tekshiring - ular bir xil bo‘lishi kerak. Ko‘zdan kechirishda kuzovning VIN-kodini texnik pasportdagi ma’lumotlar bilan solishtirishni unutmang.

 Salon - eskirish va elektr jihozlar

O‘rindiqlar va ularning qoplamalarini ko‘zdan kechiring - haddan tashqari eskirish yuqori yurish masofasidan dalolat beradi. Eshik tutqichlari, rul va pedallarni tekshiring - yeyilishlar ham mashinaning ko‘p ishlatilganini ko‘rsatadi. Salondagi barcha tugmalarni bosib ko‘ring va iqlim nazorati, oyna ko‘targichlar, eshik qulflari, audio tizim va yoritish tizimlarining ishlashini tekshiring.

Dvigatel - ishlashi, moy, sizish

Motorni sovuq holatda ishga tushiring - begona tovushlar, tebranishlar yoki qiyin ishga tushish, ya’ni nafaqat birinchi urinishda, muammolardan darak beradi.

Kapot ostiga qarang va moy o‘lchagichni tekshiring. Moy qora va quyuq bo‘lmasligi kerak. Dvigatel, quvurlar yoki mashina ostidagi yerda moy yoki antifriz sizishi izlari - dvigatelni rad etish yoki qo‘shimcha diagnostika o‘tkazish uchun ishora bo’ladi. Dvigatelni tekshirishni kompyuter diagnostikasi bilan tajribali motorchiga ishonib topshirish ma’qul.

 Yurish qismi - podveska va tormozlar

Ko‘rik va harakatlanish vaqtida taqillash, g‘ichirlash, urilishlar bo‘lmasligi kerak. Shinalarning holatini tekshiring - barcha g‘ildiraklarning bir xil yeyilishi turli yoshdagi shinalardan yaxshiroq. Tormozlar g‘ichirlamasligi, tormozlanganda esa rul titramasligi kerak.

 Sinov haydovi albatta kerak!

 Mashina qanday boshqarilayotgani, karobka peredach qanday ishlayotgani, gaz va tormozga qanday munosabat ko‘rsatayotganini faqat harakatda bilib olish mumkin.Haydash paytida dvigatel va podveskaning ovoziga quloq soling. Salonda hech narsa taraqlashi yoki noqulaylik tug‘dirmasligi kerak. Karobka peredachning barcha rejimlarini tekshiring, ayniqsa avtomat karobka bo‘lsa - uzatmalar almashishi silliq, siltanishlarsiz bo‘lishi kerak. Agar almashishlar sezilarli bo‘lsa yoki darhol sodir bo‘lmasa, mutaxassis tomonidan transmissiyani diagnostika qilish talab etiladi.

1. Moliyaviy imkoniyatlarni baholash.

- Mashinani nafaqat narxiga, balki uni saqlash xarajatlariga qarab ham baholash muhim. Ko‘pchilik buni unutadi. Agar bir yillik Chevrolet Cobalt uchun mablag‘ bo‘lsa-yu, xuddi shu narxda 15 yillik Mercedes-Benz E-Class sotib olish mumkin bo‘lsa, afsuski, bu avtomobillar ehtiyot qismlar va texnik xizmat ko‘rsatish narxi bo‘yicha butunlay farq qiladi. Nemis avtomobili ancha qimmatroq tushadi.

- Barcha jamg‘armangizni faqat avtomobil sotib olishga sarflamang. Avtomobil narxidan tashqari, uni qayta rasmiylashtirish, sug‘urta polisini sotib olish, muntazam ravishda yoqilg‘i quyish va yuvishdan tortib moy hamda sarf materiallarini almashtirishgacha bo‘lgan xizmatlar uchun ham mablag‘ ajratish kerak bo‘ladi.

- Moliyaviy zaxira bo‘lmasa, har qanday nosozlik asabiylikka va avtomobilning ishlamay qolishiga sabab bo‘lishi mumkin.

 2. His-tuyg‘ularga berilib xarid qilish.

- Avtomobilni faqat chiroyli ko‘ringani yoki kuchli motori borligi uchungina tanlamang.

- Ishlatilgan mashinani texnik holatini to‘liq tekshirmasdan turib sotib olmang.

 3. Yuridik tekshiruvni e’tiborsiz qoldirish.

- Barcha hujjatlarni va avtomobilning o‘tmishini tekshirmasdan turib, bitimga rozi bo‘lmang.

- Notarius orqali taqiq va xatlovlar yo‘qligiga ishonch hosil qilmasdan avtomobil sotib olmang.

Avtomobil sotib olayotganda shoshilmang. Shoshilinch xarid qilib, keyinchalik afsuslanishdan ko‘ra, yaxshilab o‘ylab, qayta tekshirib ko‘rgan ma’qul. Birinchi mashina faqat quvonch keltirsin!

Avtomobilni notariusda va YHXB organlarida rasmiylashtirish qanchaga tushishini bu yerdan bilib olishingiz mumkin.