Qishdan oldin avtomobil bilan nima qilish kerak?

Yaqinlashib kelayotgan sovuqlar avtomobil tizimlariga yuklama keltiradi. Nimalarga e’tibor qaratish kerak va mashinaning sovuqqa bardosh berishiga qanday yordam berish mumkin?

O‘zbekistonda qishlar uncha qattiq bo‘lmasa-da, harorat ba’zan manfiy qiymatlargacha tushishi mumkin. 2023-yilning yanvar oyini eslang: unda Toshkentda harorat −20 darajagacha pasaygan, viloyatlarda esa termometr ustuni hatto −30 darajani ko‘rsatgan edi! Aynan shu sababli motorning sovutish tizimida antifriz bo‘lishi zarur. Katta tajribaga ega bo‘lgan haydovchilar uni hamon eski odat bo‘yicha «tosol» deb atashadi.

Ma’lumki, suv 0 gradus haroratda muzlaydi, muz kengayishi esa nafaqat radiatorni, balki dvigatel blokining o‘zini ham ishdan chiqarishi mumkin. Bu esa qimmatbaho ta’mirlashga olib kelishi mumkin. Hatto eng sovuq tunlarda ham sovutish tizimining muzlab qolishini oldini olish uchun muzlash harorati −30 darajadan past bo‘lgan, ishonchli markadagi antifrizni quyish maqsadga muvofiqdir.

Qish mavsumida motor moyini ham kamroq qovushoqli moyga almashtirish tavsiya etiladi. Masalan, 10W-40 belgisi universal barcha mavsumli moy hisoblanadi, biroq 5W-30 ko‘proq oqimli bo‘lib, sovuq motorda ishlashi osonroq va sovuq haroratda qismlarini dastlabki ishga tushirishdan boshlab samaraliroq moylaydi.

Lekin bu yerda muhim eslatma bor: moyni almashtirish paytida aynan o‘sha avtomobilning foydalanish qo‘llanmasiga murojaat qilish lozim (kitobchaning oxirida zavod tavsiyalarini topishingiz mumkin) yoki mutaxassis bilan maslahatlashish kerak. Chunki barcha dvigatellar uchun bir xil moy to‘g‘ri kelmaydi!

Qishda akkumulyator ancha tezroq quvvatsizlanadi, ayniqsa past haroratda, shuning uchun sovuq tushishidan oldin uning holatini tekshirib ko‘rish juda muhim. Agar akkumulyator besh yildan ortiq ishlatilgan bo‘lsa, uni almashtirish zarurati tug‘ilishi ehtimoli yuqori.

Tashxis uchun avtoelektrikka murojaat qilgan ma’qul: u akkumulyatorning zaryad darajasini tekshiradi va noto‘g‘ri o‘rnatilgan audio tizim yoki signalizatsiya tufayli yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan tok sizib chiqishlarini aniqlaydi. Shuningdek, klemmalarning holatini ko‘zdan kechirish foydadan xoli emas: agar ular oksidlangan bo‘lsa - yashil g‘ubor bilan qoplangan bo‘lsa, ulanish joyini jilvir qog‘oz bilan tozalash lozim.

O‘zbekistonda chang bo‘ronlari tez-tez sodir bo‘lib turadi, shuning uchun qish mavsumi boshlanishidan oldin salon filtrini almashtirish maqsadga muvofiq: bu havo aylanishini yaxshilaydi va oynalarning ichki tomondan terlashini kamaytiradi. Bundan tashqari, toza filtr noxush hidlardan xalos qiladi.

Shuningdek, konditsionerning ishlashini ham tekshirib ko‘ring. Ha, tashqarida yoz fasli bo‘lmasa-da, aynan yoqilgan konditsioner salon ichidagi yuqori namlik va oynalarning terlashini tezda bartaraf etishga yordam beradi.

Qishda oyna yuvgich idishidagi suvni muzlamaydigan suyuqlik bilan almashtiring. Shuningdek, oyna tozalagichlarning holatini ham tekshiring: eski cho‘tkalar iz qoldirishi va oynani yaxshi tozalamasligi mumkin, bu ayniqsa sovuq paytlarda xavfli hisoblanadi.

O‘zbekistonda qor kam yog‘adi va qish shimoliy mamlakatlarga qaraganda ancha iliq o‘tadi. Shunday bo‘lsa-da, yozgi va hatto barcha mavsumiy shinalardan foydalanish xavfli bo‘lishi mumkin, chunki ular sovuq kunlarda, ayniqsa muzlik paytida yo‘l bilan ishonchli tutashuvni ta’minlamaydi. Shu sababli aynan qishki shinalarni tanlash ma’qul — ular xavfsizlikni ta’minlashga yordam beradi. Shinalar haqida batafsil ma’lumotni alohida maqolamizdan bilib olishingiz mumkin.

Hatto qishki shinalardan foydalansangiz ham, protektor holatini tekshirib ko‘rish foydadan xoli bo‘lmaydi. Shinalar uchun protektorning minimal balandligi kamida 4 millimetr bo‘lishi lozim.

Fotosuratda protektorning balandligi 8 mm. Bunday shina yo‘lni ishonchli ushlab turadi!

Qish uchun yukxonangizga qorni tozalash cho‘tkasi va oynalar hamda ko‘zgular uchun qirg‘ich (muddati o‘tgan plastik bank kartasi ham bo‘laveradі) qo‘yib qo‘ying.

Bu avtomobilni tungi to‘xtashdan so‘ng "muzdan tushirish" vaqtini qisqartiradi, yoqilg‘ini tejaydi va atmosferaga chiqarilayotgan gazlar miqdorini kamaytiradi. Ertalab cho‘tka bilan ishlash ba’zilar uchun ertalabki badantarbiya vazifasini ham o‘taydi - bu ham sog‘liq uchun foydali!