O‘zbekistonga avtomobillar olib kirish sezilarli darajada kamaydi
2025-yilning birinchi choragida O‘zbekistonga 7 mingdan kam chet el avtomobili kiritildi — bu so‘nggi yillardagi eng past ko‘rsatkichdir.
2025-yilning dastlabki uch oyida O‘zbekistonga jami 115 million dollar qiymatidagi 6950 ta yengil avtomobil olib kelindi. Bu o‘tgan yilning yanvar oyiga nisbatan ancha kam, u paytda import 222,8 million dollarlik 10 200 dan ortiq mashinani tashkil etgan edi.
Mart oyida biroz jonlanish kuzatildi — mamlakatga 2511 ta avtomobil kirib keldi. Ammo bu ko‘rsatkich ham 2024-yil mart oyiga nisbatan soni jihatidan 40 foizga, qiymati jihatidan esa qariyb uch barobar kam bo‘ldi. Gibrid avtomobillar segmentida pasayish ayniqsa sezilarli — ularning kirishi 23 baravar kamaydi.
Yetkazib berish bo‘yicha yetakchi hamon Xitoy bo‘lib qolmoqda: barcha chet el avtomobillarining 75 foizdan ortig‘i u yerdan kelgan — bir chorakda 5235 ta avtomobil, shu jumladan mart oyining o‘zida 2076 ta. Janubiy Koreya 1425 ta mashina bilan ikkinchi o‘rinda. Keyingi o‘rinlarda Hindiston (144 ta avtomobil), Yaponiya (77) va AQSH (18) turibdi. Qolgan barcha mamlakatlar umumiy importning 1 foizidan kamrog‘ini tashkil qiladi.
Avtomobillar importi tobora murakkablashib, qimmatlashib bormoqda. Buning sabablaridan biri — sertifikatlashtirish talablari. Avtomobil ro‘yxatdan o‘tishdan oldin poligonda tekshiruvdan o‘tishi kerak, biroq u o‘z yurishi bilan yetib bora olmaydi — faqat evakuatorda. Sertifikatlashtirish va bojxona rasmiylashtiruvi tugallanmaguncha mashina foydalanishga ruxsat etilmagan hisoblanadi va yo‘llarga chiqishi mumkin emas. Poligonda ham avtomobil egalari navbatlarga duch kelishadi. Hatto onlayn navbat paydo bo‘lganda ham, kutish bir necha hafta davom etadi.
Ikkinchi muhim omil — 2025-yil 1-maydan boshlab O‘zbekistonda elektromobillar uchun utilizatsiya yig‘imi sezilarli darajada oshdi:
- 3 yilgacha bo‘lgan elektromobillar uchun stavka bazaviy hisoblash miqdorining (BHM) 30 baravaridan 120 baravarigacha oshirildi — bu taxminan 45 million so‘m (3460 dollarga yaqin);
- 3 yildan katta elektromobillar uchun yig‘im BHMning 90 baravaridan 210 baravarigacha — 78,75 mln so‘mgacha (6058 dollarga yaqin) oshirildi.
Utilizatsiya yig‘imining oshishi ikkinchi chorakda elektromobillar importi hajmiga ham ta’sir qiladi. Xususiy tadbirkorlar tomonidan elektromobillar importi kamayishini kutish mumkin, chunki yangi stavkalar importni kamroq foydali qiladi.
