O‘zbekistonda eski avtomobillarga taqiq qo‘yish rejalashtirilmoqda
O‘zbekistonda 2026-yil 1-yanvardan boshlab ishlab chiqarilganiga 50 yildan ortiq bo‘lgan yengil avtomobillardan foydalanishga taqiq kuchga kirishi mumkin.
Vazirlar Mahkamasining tegishli qaror loyihasi Ichki ishlar vazirligi tomonidan tayyorlanib, jamoatchilik muhokamasi uchun Regulation.uz portaliga joylashtirildi. Muhokama 2025-yil 11-oktyabrgacha davom etadi.
Nima taqiqlanmoqda?
Agar qonun loyihasi qabul qilinsa, respublikada:
- 50 yildan oshgan avtomobillardan foydalanish taqiqlanadi;
- 1976-yilgacha ishlab chiqarilgan avtomobillarni YHXB RIBda ro‘yxatdan o‘tkazish taqiqlanadi.
O‘zbekistonda nechta mashina bor?
2025-yilgi ma’lumotlarga ko‘ra, respublikada 5,2 milliondan ortiq avtomobil ro‘yxatga olingan bo‘lib, ularning taxminan 87,6 mingtasi 50 yoshdan oshgan. Ularning qanchasi harakatda ekanligi haqida aniq ma’lumot yo‘q, ammo bunday mashinalarni hali ham O‘zbekiston shaharlari va poytaxtida, shuningdek, Avtoelon.uz va an’anaviy avtobozorlarda sotuvda uchratish mumkin.
O‘zbekistonda 50 yildan oshgan qanday avtomobillar mavjud?
2026-yil 1-yanvardan boshlab asosan sobiq Ittifoqda ishlab chiqarilgan mashinalar taqiq ostiga tushishi mumkin. Ular orasida eng ommaviy modellar va modifikatsiyalar quyidagilar:
– "Jiguli": VAZ-2101, VAZ-2102, VAZ-2103, VAZ-2106;
– "Moskvich" va IJ: 408, 412, 2140;
– "Zaporojets": ZAZ-966, ZAZ-968, ZAZ-968M;
– "Volga": GAZ-21, GAZ-24;
– UAZ-452, UAZ-469.
Xorijda ishlab chiqarilgan 1976-yildan eski avtomobillar mamlakatda juda kam. Biroq ular ham, jumladan klassik BMW yoki Mercedes-Benz rusumli mashinalar, foydalanish uchun taqiqlanishi mumkin.
Nima uchun taqiq joriy etilmoqda?
Asosiy maqsad – yo‘llarda xavfsizlikni oshirish. Eski mashinalar, odatda, passiv xavfsizlikning zamonaviy talablariga javob bermaydi va allaqachon achinarli texnik holatda bo‘lgani sababli, haydovchi va yo‘lovchilar uchun og‘ir jarohatlar yoki o‘lim bilan yakunlanuvchi YTH xavfini oshiradi.
2024-2025 yillarda ular ishtirokida 67 ta yo‘l-transport hodisasi sodir bo‘lib, 23 kishi halok bo‘lgan.
Shuningdek, tashabbus ekologiyaga g‘amxo‘rlik bilan ham bog‘liq. Yarim asrdan ko‘proq vaqt oldin ishlab chiqarilgan avtomobillar amaldagi ekologik standartlarga javob bermaydi va atmosferaga ko‘proq zararli moddalar chiqaradi. Garchi ularning umumiy soni unchalik ko‘p bo‘lmagani sababli, chiqindilari ham uncha katta emas.
O‘zbekistonda eskirgan avtomobillarni taqiqlash g‘oyasi bir necha yildan beri muhokama qilinmoqda:
- 2019-yil — ishlab chiqarilganiga 10 yildan oshgan avtomobillarni import qilish taqiqlandi.
- 2024-yil — Ekologiya vazirligi 14 yildan oshgan mashinalardan foydalanishni cheklash va eko-stikerlarni joriy etishni taklif qildi.
- 2025-yil iyul — Prezident Shavkat Mirziyoyev ishtirokidagi videoselektor yig‘ilishida YHXX rahbari Sherzod Ibragimov ma’nan eskirgan avtomobillardan foydalanishni taqiqlashni taklif qildi. O‘shanda deputat Alisher Qodirov avtomobil egalari uchun qulay almashtirish sharoitlari yaratilishi sharti bilan yosh chegarasini 25-30 yoshgacha tushirish g‘oyasini bildirgan edi.
Hozir nima bo‘lyapti?
Bu faqat qonun loyihasi bo‘lishiga qaramay, ijtimoiy tarmoqlar va messenjerlarda allaqachon eski mashinalarni texnik ko‘rikdan o‘tkazishni rad etayotgan haydovchilardan shikoyatlar paydo bo‘ldi. Bu yangilikka norasmiy tayyorgarlik ko‘rilayotganidan yoki joylardagi TXS xodimlarining tushunmovchiligidan dalolat berishi mumkin.
Hujjat jamoatchilik muhokamasi bosqichida ekan, har bir xohlovchi Regulation.uz portalida o‘z fikr-mulohazalarini qoldirishi mumkin.
